Komentarz do wzorca Charta polskiego

WYGLĄD OGÓLNY:

W wyglądzie ogólnym charta polskiego ważne jest to, aby sprawiał on wrażenie psa roboczego: ma być silny, dobrze umięśniony, o mocnym kośćcu. Chart polski nie może być delikatnym, “zwiewnym” pieskiem. Pamiętajmy, że niegdyś polowano z nim nawet na wilki i sarny. Ma to być jednak szybki i zwrotny chart – osobniki ciężkie i limfatyczne nie są pożądane. Wyglądem powinien wyraźnie przypominać swoich przodków – charty azjatyckie. Archetypem chartów azjatyckich jest współczesny saluki. W porównaniu z nim chart polski jakby urósł i zmężniał, ale zachował harmonię budowy swego przodka.

PROPORCJE:

Proporcja długości tułowia do wysokości w kłębie wynosi 102 do 105 %, co oznacza, że długość tułowia jest nieznacznie większa od wysokości w kłębie. Psa można wpisać w poziomy prostokąt. Chart polski nie powinien być jednak przesadnie długi, co zresztą idzie w parze z tendencją do miękkiego grzbietu. Takie proporcje uwarunkowane są mechaniką ruchu charta.

GŁOWA:

Głowa charta polskiego ma być długa, dość wąska i sucha, ale o silnych szczękach. Podobnie jak w przypadku saluki lub borzojów występuje kilka różniących się od siebie typów głów. Ważne jest więc, aby głowa była odpowiedniej wielkości w proporcji do tułowia i aby zachowane zostały proporcje kufy i czaszki: równie wadliwa jest wąska kufa i słaba żuchwa, wysklepiona jabłkowato czaszka z głęboką bruzdą czołową, “pyzate”, wydatne policzki, czaszka nie proporcjonalnie szeroka w stosunku do kufy. Długość kufy powinna być równa długości czaszki, ale nie jest wadą kufa nieco dłuższa. Cechą charakterystyczną jest duża trufla nosa, wyraźnie wystająca poza wargi. Szczególnym smaczkiem urody charta polskiego jest romański (orli) profil: wierzchołek nosa znajduje się poniżej linii grzbietu nosa. Linie górne czaszki i kufy są zbliżone do równoległych, ale jednak nieznacznie rozbieżne. Ważną sprawą jest kolor wierzchołka czubka nosa, warg i oprawy oczu – zgodnie ze wzorcem pożądany jest kolor czarny, choć w przypadku maści błękitnych lub beżowych, a więc uwarunkowanych przez gen d (dilution) kolor ten jest zgodny z umaszczeniem, a więc błękitny lub beżowy. U chartów polskich bardzo jasnej maści np. kość słoniowa, bardzo jasny piaskowy nos może przybierać odcień cielisty (ale nie zupełnie różowy), co nie jest wadą. Jako wadliwe powinny być traktowane tylko plamy pozbawione pigmentu, różowe plamy, wyraźnie odgraniczone od ciemnej reszty trufli. Oczy są dość duże, o migdałowym kształcie, skośnie ustawione. Wadliwe są zarówno małe, głęboko osadzone oczy, jak i okrągłe, zbyt wydatne, czy wręcz wyłupiaste. Kształtem oko przypomina bardzo oko saluki, wyraz oczu charta polskiego jest jednak znacznie “ostrzejszy”, bardziej przeszywający.

SZYJA:

Szyja powinna być długa, muskularna, osadzona niżej niż np. u greyhounda typu wystawowego, ale wyżej niż u borzoja. Głowa nie powinna więc być ani tak wysoko noszona jak u greyhounda , ani tak nisko jak u borzoja. Częstą wadą, idącą zresztą w parze ze zbyt stromą łopatką jest jelenia szyja. Wrażenie to pogłębia często nieprawidłowy sposób wystawiania charta polskiego: wystawca stara się zmusić psa do trzymania głowy bardzo wysoko, podczas gdy normalnie, prawidłowo u charta polskiego głowa noszona jest umiarkowanie wysoko: szyja wyciągnięta jest ku górze, ale i ku przodowi.

TUŁÓW:

Prawidłowy kłąb charta polskiego nie może być płaski, ale też nie powinien być tak wyraźny jak u charta afgańskiego.

GRZBIET:

Grzbiet jest prosty, a część lędźwiowa kręgosłupa łagodnie wysklepiona. Rzadko spotykaną nieprawidłowością jest zbyt silne wysklepienie części lędźwiowej, a nawet tylnej części odcinka grzbietowego. Taki “garbaty” chart zwykle ma wówczas inną wadę: zbytnio spionowane kończyny. U suk natomiast nie jest wadą prawie prosty odcinek lędźwiowy, choć z reguły tak zbudowane zwierzęta są przesadnie długie.

KLATKA PIERSIOWA:

Klatka piersiowa ma za zadanie pomieścić takich rozmiarów serce i płuca, aby ich wydolność była odpowiednia dla sprintera. Musi więc być głęboka, a dzięki wysklepieniu ostatnich żeber zyskuje pojemność. Mostek powinien być długi, żebra także długie, ustawione ukośnie w stosunku do kręgosłupa. U chartów polskich zdarzają się klatki piersiowe płytkie i płaskie – co w znacznej mierze związane może być także z nieprawidłowym odchowem szczeniąt (zbyt mało ruchu!).

Można także spotkać osobniki ze skróconym mostkiem – tak podkasane jak azawakh, co u charta polskiego jest nieprawidłowe. Cecha ta zwykle idzie w parze z nadmiernym spionowaniem łopatki – klatka piersiowa jest wówczas wąska, mało pojemna, a rękojeść mostka niewidoczna z profilu.

OGON:

Ogon w spoczynku jest nisko noszony, może być nawet całkiem opuszczony do ziemi. W ruchu odon jest noszony zdecydowanie wyżej, koniec ogona powinien być sierpowato zagięty ku górze lub tworzyć zupełny pierścień. Ważna jest tu pozycja nasady ogona – nie może być ona noszona nad grzbietem. Ten punkt wzorca sprawia czasem kłopoty w interpretacji – sędziowie zwykle uważają, iż nawet pierścień ogona powinien być zawsze noszony poniżej linii lędźwi, tymczasem chart polski “w dobrym humorze” często właśnie nosi pierścień ogona powyżej linii grzbietu. Chodzi tu bowiem wyłącznie o ustawienie nasady ogona – powinna stanowić przedłużenie linii grzbietu, ważne jest tylko aby ogon nie był zarzucony na grzbiet, ani aby nasada nie była noszona zbyt wysoko (np. jak ogon u teriera). Nie jest również wadą, jeżeli chart co pewien czas nosi ogon zupełnie wyprostowany w dół. Cechą charakterystyczną jest także włos porastający ogon. Dłuższy włos na jego spodniej stronie, czyli tzw. szczotka musi być wyraźnie widoczna, a tworzący ją włos musi być dość gęsty i sztywny! Często spotykanymi wadami jest zbyt krótka (prawie niewidoczna) szczotka, czasami jest zbyt długa i miękka jak u borzoja.

KOŃCZYNY:

Kończyny powinny być długie, suche i dobrze umięśnione. Muskulatura jest wyraźnie “suchsza” niż u typowego sprintera jak greyhound czy whippet: tak masywne mięśnie o szerokich i krótkich brzuśćcach nie są u charta polskiego prawidłowe, bowiem powinien być bardziej wytrwały w biegu niż chart angielski i bez problemu pokonywać znacznie dłuższy dystans. Stąd jego bardziej “żylasta” budowa. Mięśnie powinny być jednak wyraźnie zarysowane.

Chart polski nie powinien szeroko prowadzić kończyn tylnych, ani też rozstawiać ich w pozycji stojącej, podobnie jak greyhound – bardzo często wystawcy popełniają właśnie ten błąd, wystawiając i ustawiając charta polskiego jak charta angielskiego! Kończyny tylne, oglądane z tyłu w pozycji stojącej powinny być równoległe. Chart polski szczególnie charakterystycznie porusza się w kłusie: tylne kończyny ustawiane są w jednej linii, wręcz nie powinny być prowadzone równolegle. Pies “sznuruje”, tzn. jeśli przyjrzymy się pozostawionym przez niego śladom, ślady lewej i prawej kończyny tylnej znajdują się w jednej linii, jeden za drugim, a nie jeden obok drugiego. Wielu sędziów zapomina o tym wzorcowym niuansie, zamieszczając w opisie stwierdzenie “wąska akcja kończyn tylnych”.

WŁOS:

Włos musi być szorstki w dotyku, sprężysty, różnej długości na różnych partiach tułowia, charakterystyczny jest obfity podszerstek, zwłaszcza zimą. Wadliwy jest włos delikatny, miękki, jedwabisty, zarówno krótki, prawie pozbawiony podszerstka, jak i długi, przypominający włos borzoja.

Autorem komentarza do wzorca charta polskiego jest międzynarodowy sędzia kynologiczny

MAŁGORZATA SZMURŁO